W wyniku trwających już blisko rok działań wojennych w Ukrainie, wywołanych przez rosyjską inwazję 24 lutego 2022 r., wielu obywateli Ukrainy nadal znajduje się w ogromnym niebezpieczeństwie. Obecna sytuacja uderza bezpośrednio również w tych najsłabszych – opuszczone i osierocone dzieci. Działania zbrojne, ataki lotnicze, bombardowania, ewakuacje i przesiedlenia oraz związane z nimi lęk, poczucie bezsilności to kolejne wstrząsające doświadczenie, z którym przyszło im się mierzyć.

JAK POMAGAMY?

Reagując na tragiczną sytuację rodzin zastępczych z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny, do naszych programów w Kraśniku, Siedlcach, Lublinie i Biłgoraju przyjęliśmy  ukraińskie dzieci i ich opiekunów z pieczy zastępczej, z placówek prowadzonych przed wojną w środkowej i wschodniej części kraju przez SOS Ukraina. Rok po wybuchu wojny, 166 osób, w tym 124 dzieci, nie ma możliwości powrotu do swojej ojczyzny i dalej przebywa w naszych programach. Można powiedzieć, że w naszym Stowarzyszeniu mamy od blisko roku dwie dodatkowe Wioski dzieci, rozlokowane we wszystkich programach. Nasi eksperci i wychowawcy we współpracy z zespołem SOS Ukraina wspierają je na co dzień, zapewniając oprócz bezpiecznego dachu nad głową i wyżywienia, również opiekę lekarską, wsparcie psychologiczne i prawne oraz organizując zajęcia dodatkowe, w tym wypoczynek letni i zimowy oraz wycieczki. Wszystkie ukraińskie dzieci uczęszczają do pobliskich szkół. 

Dodatkowo, w listopadzie 2022 r. – dzięki wsparciu naszych darczyńców - otworzyliśmy w Lublinie Dom dla Dzieci z Ukrainy, które uciekły przed wojną. W tej chwili mieszkają w nim dwie 12-osobowe rodziny zastępcze z Ukrainy i jedna Mama SOS z dwójką dzieci. Łącznie 27 osób. Dom docelowo przygotowany jest na przyjęcie 41 osób.

Wcześniejsze działania:

SOS Polska zaangażowało się w pomoc ukraińskim uchodźcom przybywającym do Polski od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W pierwszym okresie wojny pomogliśmy ponad 120 rodzicom zastępczym z dziećmi ewakuowanymi z Dniepropietrowska, Mariupola i innych regionów Wschodniej i Centralnej Ukrainy w przyjeździe do Polski oraz w dalszej relokacji do Czech i Niemiec. Dodatkowo, w ramach skoordynowanych działań partnerskich z organizacjami pozarządowymi wchodzącymi w skład Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej oraz naszej siostrzanej organizacji SOS Wioski Dziecięce Ukraina, która po wybuchu wojny znalazła tymczasową siedzibę w Warszawie, pomogliśmy blisko 150 osobom z rodzin zastępczych w znalezieniu odpowiednich mieszkań na terenie Polski, dostosowanych do ich potrzeb oraz w dostępie do specjalistycznej opieki medycznej. Ponad 200 innym osobom z rodzin zastępczych z Ukrainy udzieliliśmy wsparcia prawnego, zapewniając również bezpośrednią pomoc materialną (m.in. zakup artykułów pierwszej potrzeby, lekarstw, zabawek, laptopów, sprzętu sportowego) oraz pomagając w zapisach ukraińskich dzieci do polskich szkół. W trakcie wakacji zorganizowaliśmy letni wypoczynek dla blisko setki ukraińskich dzieci.

Działania systemowe:

W ramach doraźnej pomocy bezpośredniej, skierowanej głównie do ukraińskich rodzin zastępczych, wdrożyliśmy w czerwcu 2022 r. specjalny program pomocy w formie bonów towarowych (wzorowany na schemacie krótkookresowej pomocy realizowanej m.in. przez UNHCR w kryzysach humanitarnych - tzw. CVA Cash and Voucher Assistance). Oprócz rodzin zastępczych, program objął również ukraińskie rodziny z dziećmi ze specjalnymi potrzebami i niepełnosprawnościami oraz samotne matki z więcej niż trójką dzieci w trudnej sytuacji materialnej.  Bony Sodexo o wartości 450 zł na każdego członka rodziny były dystrybuowane przez 3 kolejne miesiące za pośrednictwem sieci organizacji partnerskich zrzeszonych w Polskiej Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej oraz bezpośrednio przez SOS Polska. Program CVA umożliwił ukraińskim rodzinom rozsianym po całej Polsce zakup niezbędnych artykułów (m.in. żywności, leków, odzieży, sprzętu AGD, RTV, zabawek, mebli itp.) w ponad sześćdziesięciu tysiącach sklepów na terenie kraju. Do końca grudnia 2022 r. w ramach naszego projektu przekazaliśmy 4335 bonów Sodexo grupie 1445 beneficjentów, w tym 1011 dzieciom. Program CVA chcemy kontynuować również w 2023 roku.

Centra Specjalistyczne SOS:

W ramach działań długofalowych w odpowiedzi na pomoc dzieciom z Ukrainy tworzymy sieć Centrów Specjalistycznych SOS, w których ukraińskie dzieci po doświadczeniach wojennych i polskie dzieci z opieki zastępczej otrzymają pomoc psychologiczną, logopedyczną, terapię sensoryczną. 

Centra Specjalistyczne  SOS to wyjątkowe miejsca, gdzie zarówno dzieci z ukraińskich rodzin doświadczonych wojną, jak i z polskich i ukraińskich rodzin zastępczych, borykające się z różnego typu problemami w funkcjonowaniu, wynikającymi z traumatycznych doświadczeń  i z zaburzeń neurorozwojowych, mogą otrzymać kompleksową, bezpłatną pomoc. Ukraińscy i polscy specjaliści będą im  pomagać z troską i empatią, aby mogły uporać się z trudnościami, odbudować poczucie bezpieczeństwa i odzyskać radość dzieciństwa. Program rozwoju Centrów Specjalistycznych SOS otwartych na dzieci z rodzin uchodźczych jest autorskim projektem Stowarzyszenia, bazującym na wieloletnim doświadczeniu w pracy z dziećmi oraz zasobach organizacji.