Pomóż przetrwać historii. Wesprzyj odnowę zabytkowych organów!

W Parafii Niepokalanego Serca NMP w Stołczynie stoją piękne, zabytkowe organy. Niestety czas pozostawił na nich swoje piętno. Nie chcemy pozwolić, by ten piękny instrument popadł w zniszczenie, dlatego postanowiliśmy zorganizować zbiórkę na ich odrestaurowanie. Zrobimy co w naszej mocy, by zadbać o jego stan. 

HISTORIA

Stołczyńskie organy są dziełem fabryki „B. Grüneberg Orgelbauanstalt”. Grünebergowie byli znaną rodziną organmistrzowską, działająca w Szczecinie od 1782 r.

Najbardziej znanym jej reprezentantem był Carl Barnim Theodor Grüneberg, urodzony 27 grudnia 1828 r., który budowy organów uczył się w domu rodzinnym, a po śmierci swojego ojca, Augusta Wilhelma Grüneberga, kształcił się u swojego wuja, berlińskiego organmistrza, Carla Augusta Buchholza. Po wyzwoleniu na czeladnika wybrał się w wędrówkę po Europie, podczas której odwiedził wielkie, europejskie firmy, budujące organy na całym świecie.

Po okresie nauki, w roku 1854 przejął warsztat swojego ojca i założył nową firmę pod nazwą Orgelbauanstalt B. Grüneberg, Stettin. Organy przez niego produkowane szybko zdobyły renomę. Zamawiały je zarówno mniejsze, wiejskie kościoły, jak i świątynie takie jak główny kościół Szczecina – kościół św. Jakuba. Na prestiż tego ostatniego miejsca wpływał również fakt, że do roku 1865 posadę organisty piastował tam Carl Loewe.

Punktem zwrotnym było przeniesienie produkcji w małego warsztatu w Szczecinie przy Große Domstraße do Finkenwalde bei Stettin (dzisiaj Zdroje). W tym momencie zakład Grüneberga zmienił się z rzemieślniczego warsztatu w nowoczesną fabrykę. Krótko po tym, 28 sierpnia 1907 roku zmarł Barnim Grüneberg.

Po jego śmierci najpierw majątek przejęła wdowa, a budową organów kierował młodszy syn Felix. Około 1911 roku właścicielem fabryki został Georg Grüneberg, starszy brat Felixa, który jednak po zakończeniu I Wojny Światowej opuścił zakład i rozpoczął działalność w innej branży. Wtedy fabrykę przejął Felix Grüneberg, który zachował dawną nazwę fabryki „B. Grüneberg Orgelbauanstalt”, co mogło być wyrazem chęci kontynuowania dzieła ojca lub wolą rodziny. W wyniku powojennej recesji, problemów z nazistowskimi władzami oraz kłopotów z uzyskaniem materiałów, w latach 1918-1939 zbudowanych zostało zaledwie ok. 50 instrumentów. Ostateczny koniec działalności firmy nastąpił 7 marca 1945 r., kiedy to Felix Grüneberg opuścił Szczecin uciekając przed zbliżającymi się do miasta wojskami rosyjskimi.

Organy w kościele na Stołczynie
Organy w kościele na Stołczynie firmy Grüneberg pojawiły się prawdopodobnie już w 1911 r. i był to „Opus 642”. Uległy zapewne zniszczeniu w wyniku pożaru w 1920 r., w którym najmocniej ucierpiała wieża z iglicą oraz dzwony. Stąd stojące do dzisiaj w kościele „Opus 758” w katalogu firmy widnieją jako „odbudowa Opus 642”, ale dostały nowy numer. Są to organy dwumanuałowe z pedałem i 12 rejestrami. Pastorem podczas ich budowy i odbudowy był Emil Leopold (1904-1928).

Pierwszy powojenny proboszcz, ks. Henryk Domalewski, relacjonował, że organy zastał w dobrym stanie. Z czasem instrument w Stołczynie wymagał prac remontowych. Ostatni kapitalny remont przeszedł w 1989 r. W chwili obecnej ponownie wymaga pilnych prac renowacyjnych, gdyż jest już bardzo zniszczony i zjadany przez spuszczele i kołatki.

Chcemy odrestaurować ten zabytkowy instrument i nie dopuścić, by to dzieło popadło w ruinę! Z Waszą pomocą będziemy mogli o nie zadbać i sprawić, że posłużą jeszcze kolejnym pokoleniom. Z całego serca dziękujemy za każdą wpłatę.