Zmieńmy przytłaczające statystyki samobójstw w Polsce. POMÓŻ!

W obliczu wyzwań i zmian, które dotykają nasze społeczeństwo, niezmiennie pozostajemy oddani misji wspierania osób potrzebujących wsparcia psychologicznego. Dla nas zdrowie psychiczne nie jest tylko kwestią medyczną, ale fundamentalnym aspektem naszego ogólnego dobrostanu.

Zdrowie psychiczne stanowi istotną część naszego życia, wpływając na nasze codzienne funkcjonowanie, relacje z innymi oraz nasze możliwości realizacji własnych celów. Niemniej jednak, zdrowie psychiczne często pozostaje tematem bagatelizowanym lub tabu, co prowadzi do zaniedbywania jego znaczenia oraz unikania rozmów na ten temat.

Dlatego nasza praca w dziedzinie zdrowia psychicznego ma na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat tego zagadnienia oraz zapewnienie wsparcia osobom borykającym się z różnymi wyzwaniami psychicznymi. Wierzymy, że dbanie o zdrowie psychiczne jest kluczowe dla tworzenia społeczeństwa pełnego zrozumienia, empatii i solidarności.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest najczęstszą chorobą na świecie, a zaburzenia lękowe są na drugim miejscu. W Polsce z depresją zmaga się około 2 miliony osób, a z zaburzeniami lękowymi około 4 miliony osób.

W 2022 roku odnotowano łącznie 14 520 prób samobójczych. Co trzecia próba zakończyła się zgonem (5 108). Przybywa również prób samobójczych wśród najmłodszych. Według danych Komendy Głównej Policji, w 2022 roku w Polsce odnotowano łącznie 2178 prób samobójczych dzieci i młodzieży w wieku od 0 do 18 lat. Z tego 85 dotyczyło dzieci w wieku od 7 do 12 lat, a 2093 dotyczyło młodzieży w wieku od 13 do 18 lat. Problem samobójstw nie omija powiatu chodzieskiego. Alarmujące dane pozyskane od Komendy Powiatowej Policji w Chodzieży oraz Szpitala Powiatowego w Chodzieży wykazują wzrost o blisko 120 % prób i samobójstw pomiędzy rokiem 2021, a 2022. W 2023 roku tylko do lipca ‐ 16 osób, w tym 5 dzieci (!) próbowało popełnić samobójstwo, a 5 osobom dorosłym to się udało. Analizując dane należy także pamiętać, że nie wszystkie próby samobójcze zostają zgłaszane lub publikowane w policyjnych statystykach. To alarmujące dane, które nie pozostawiają wątpliwości co do pilnej potrzeby świadczenia skutecznej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej dla naszej społeczności.

Jak wynika z Programu Wielkopolski Plan Deinstytucjonalizacji i Rozwoju Usług Społecznych na lata 2023–2026:

"W ostatnich latach nasila się zjawisko występowania kryzysów psychicznych, w tym wśród dzieci i młodzieży (według badania EZOP II: 16% dzieci w grupie wiekowej 0‐6 lat doświadczało zaburzeń rozwojowych – najczęściej emocjonalnych, związanych z adaptacją i komunikacją społeczną). Natomiast sporym problemem w opiece psychiatrycznej dzieci i młodzieży jest brak profilaktyki (w tym również w szkołach) oraz niewydolność systemu ochrony zdrowia, przy jednoczesnym wzroście liczby osób wymagających wsparcia. Dane dotyczące liczby dzieci i młodzieży wykazującej zaburzenia psychiczne, w stopniu wymagającym pomocy profesjonalnej, są zbliżone w wielu krajach i dotyczą około 10% tej populacji. W Polsce odsetek ten wynosi co najmniej 9%, co oznacza, że pomocy systemu lecznictwa psychiatrycznego i psychologicznego wymaga około 630 000 dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia 54. Niepokojącym zjawiskiem jest również wzrost liczby zamachów samobójczych, w szczególności wśród dzieci i młodzieży, przy czym głównymi powodami zamachów są choroby/zaburzenia psychiczne lub szeroko pojęte kryzysy psychiczne. W latach 2017‐2022 odnotowano wzrost liczby zamachów samobójczych zarówno w Polsce (o 30%), jak i Wielkopolsce (o 22%). Wśród dzieci i młodzieży do 18 roku życia nastąpił największy wzrost liczby zamachów samobójczych, w skali kraju z 730 do 2 093 (187%), w województwie wielkopolskim z 34 do 84 (147%) 55. W świetle tych danych rekomenduje się wdrażanie programów psychoprofilaktyki dla dzieci i młodzieży oraz ich rodzin, a także zadbanie w sposób szczególny o rodziny z dziećmi korzystające z pomocy społecznej, jednak nie w postaci „specjalnych”, dedykowanych działań tylko tej grupie, aby nie naznaczać tych rodzin.

Wszystkie zaburzenia zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, bez względu na ich rodzaj, w znacznym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie (w tym szkolne) i stanowią zagrożenie dla prawidłowego rozwoju. Dzieci cierpiące na takie zaburzenia często mają trudności w realizacji kluczowych zadań rozwojowych, mogące prowadzić do frustracji i poczucia odrzucenia, a w przyszłości do zaburzeń psychicznych wieku dorosłego. Jednak zarówno diagnoza, jak i terapia są utrudnione. Dzieci same nie zgłaszają się po pomoc, często nie potrafią się wysłowić, nie uświadamiają sobie emocji czy zachowań, nie chcą współpracować. (P. Kendall, Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, GWP, Gdańsk 2004)

Fundacja Ukryte Marzenia od wielu lat aktywnie działa w zakresie pomocy osobom w kryzysie zdrowia psychicznego. W okresie od czerwca 2020 roku do czerwca 2023 roku wspólnie z partnerami zrealizowaliśmy projekt "Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego dla mieszkańców Powiatu Chodzieskiego" (Lider Fundacja AKME, Partnerzy Fundacja Ukryte Marzenia, Centrum Pomocy Specjalistycznej Remedium, Polskie Stowarzyszenie Widoki, Powiat Chodzieski. Finansowanie WRPO 2014‐2020). W ramach projektu udzieliliśmy blisko 20 tysięcy godzin wsparcia różnych specjalistów w formie indywidualnych i grupowych spotkań, w tym m.in psychologów, psychiatrów, prawników, dietetyków, fizjoterapeutów, neurologopedów i pracowników socjalnych. Ponadto do dyspozycji uczestników projektu przez cały okres leczenia byli asystenci wsparcia procesu leczenia. Z danych zebranych podczas realizacji projektu ustalono, iż udzielono wsparcia 422 osobom dorosłym. Wyniki projektu pokazały, że dostęp do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej ma znaczący wpływ na poprawę zdrowia psychicznego osób dotkniętych problemami psychicznymi. Osoby, które otrzymały pomoc w ramach projektu, zgłaszały poprawę swojego samopoczucia, zmniejszenie objawów depresji i lęku, a także poprawę funkcjonowania w życiu codziennym.

Sytuacja związana z zakończeniem projektu spowodowała, że wiele osób pozostało bez niezbędnej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, ale także rehabilitacji społecznej. Brak możliwości wsparcia ma poważne konsekwencje dla osób zmagających się z problemami zdrowia psychicznego w naszym regionie. Wielu z nich nie posiada środków finansowych na prywatne konsultacje, a brak dostępu do profesjonalnej pomocy może prowadzić do pogorszenia ich stanu zdrowia oraz zwiększenia ryzyka samobójstw. Nasze doświadczenia oraz zgłaszane nam potrzeby wskazują na pilną konieczność zapewnienia dostępu do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej również dla dzieci i młodzieży. W ostatnich latach obserwujemy alarmujący wzrost liczby przypadków zaburzeń psychicznych wśród najmłodszych mieszkańców powiatu chodzieskiego.

Od zakończenia ww. i innych projektów codziennie obserwujemy wzrost osób proszących o pomoc i wsparcie w zakresie psychologicznym i psychiatrycznym. Pomimo prowadzenia przez nas ze środków własnych Punktu Wsparcia i udzielania pomocy najbardziej potrzebującym nie jesteśmy wstanie pomóc wszystkim osobom, które zgłaszają się do nas. Z naszych danych wynika, że w powiecie chodzieskim od momentu zakończenia projektu ŚCZP (06.2023 r.) nie powstało jeszcze Centrum Zdrowia Psychicznego finansowane przez NFZ co sprawia, że oczekiwanie wg. danych zebranych przez naszą fundację na wizytę u psychologa lub psychiatry przekracza 2 miesiące.

W odpowiedzi na coraz bardziej powszechne wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym, dnia 19.10.2023 r. złożyliśmy petycję do jednostek samorządów terytorialnych, w tym Burmistrza Miasta Chodzieży, Rad Miejskich, Wójtów Gmin, Starosty Powiatu Chodzieskiego oraz Rad Powiatu, w której apelujemy o zapewnienie bezpłatnego dostępu do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci, młodzieży i dorosłych w naszym regionie.

Nasza petycja wynikła z głębokiej troski o zdrowie psychiczne mieszkańców oraz z niepokoju związanej z rosnącą liczbą prób samobójczych, szczególnie wśród najmłodszych. Dane statystyczne oraz nasze doświadczenia pokazują, że pilne działania są niezbędne, aby zapewnić wszechstronne wsparcie dla osób dotkniętych problemami zdrowia psychicznego.

Dzięki naszej petycji, złożonej w otwartym konkursie ofert, udało nam się pozyskać środki z Gminy Miejskiej w Chodzieży oraz Gminy Chodzież na wsparcie psychologiczne. To ogromny krok naprzód, za który jesteśmy niezmiernie wdzięczni. Jednakże, chociaż cieszymy się z tego powodu, to zdajemy sobie sprawę, że te środki stanowią tylko część rozwiązania.

Otrzymane fundusze wystarczą jedynie na wsparcie psychologa przez 105 godzin dla 40 osób, a ich dostępność kończy się 15 grudnia. To, co udało się zdobyć, to jedynie wierzchołek góry lodowej.

W ramach jednego z tych projektów przewidziane są także środki na kampanię społeczną, której celem będzie zwiększenie świadomości o istotności zdrowia psychicznego. Chcemy skutecznie dotrzeć do społeczności, aby promować zrozumienie i troskę o zdrowie psychiczne.

Z radością informujemy, że udało nam się już zrealizować jedną akcję promocyjną, w której pozyskaliśmy środki na propagowanie hasła "Zdrowie psychiczne na pierwszym miejscu". Nasze starania są skoncentrowane oraz nadal będą kierowane w zakresie zdrowia psychicznego, ponieważ uważamy, że jest to obszar działania szczególnie istotny.